آخرین مطالب
امکانات وب
در ادامه بحث های قبل به ویژگیهای محتوایی کتابهای مرجع پرداخته می شود.
کتابهای مرجع علاوه بر ویژگیهای ظاهری، دارای ویژگیهای محتوایی نیز هستند. این ویژگیها عبارتنداز:
- فهرست مطالب
فهرست مطالب یا فهرست مندرجات یا مندرجات یکی از ابزارهای مهم دستیابی به محتوای کتاب مرجع است که به زودیابی اطلاعات کمک میکند. در فهرست مطالب، تمامی سرفصلها و عناوین مهم ارائه شده در کتاب اعم از مدخلها، نمایهها، جدولها، پیوستها، نقشهها، و ... به ترتیب محل قرار گرفتن آنها در کتاب، بیان میشود.
فهرست مطالب در برخی منابع مرجع دارای ساختار کلی و در برخی دیگر دارای ساختاری تفصیلی میباشد؛ به این معنا که عنوان هر فصل یا بخش به اجزای جزئیتری تقسیم شده و ارجاع به صفحۀ مربوط به عنوان فصل و یا بخشهای زیر مجموعۀ آن نیز آورده شدهاست در ضمن، عنوان فصل از عنوان بخشها به وسیلۀ فونت یا توررفتگی متمایز شدهاست. [1] گاه نیز یک فهرست مطالب کلی ارئه میشود تا نمایی کلی از ساختار و محتوای اثر ارائه دهد؛ سپس یک فهرست تفصیلی ارائه میشود تا خواننده بتواند با جزئیات بیشتری از ساختار و محتوا آشنا شود و در صورت نیاز به بخش مورد نظر خود در داخل متن مراجعه کند.
شکل و محل قرار گرفتن شماره صفحات در فهرست مطالب به سلیقۀ ناشر بستگی دارد. [2] فهرست مطالب براساس نوع منبع مرجع میتواند دارای ساختار الفبایی، موضوعی، ردهای، جغرافیایی و تاریخی باشد؛ به عنوان نمونه در اکثر منابع مرجع جغرافیایی این فهرست براساس مکانهای تحت پوشش آن اثر مرجع تنظیم شدهاست یا در منابع مرجعی همچون سرگذشتنامهها شاهد تنظیم فهرست مطالب بر مبنای اسامی تحت پوشش هستیم و یا در منابع تاریخی شاهد آن هستیم که این فهرست براساس ترتیب تاریخی تنظیم شدهاست؛ همچنین در برخی منابع مانند راهنماهای تخصصی در فهرست مطالب شاهد تنظیم ردهای هستیم.[3]
تمام این چهار نوع نظم یا ساختار یعنی موضوعی، ردهای، تاریخی و جغرافیایی، ساختار التقاطی یا ترکیبی گفته میشود؛ زیرا در عین داشتن نظم موضوعی، ردهای، تاریخی و جغرافیایی دارای ساختار الفبایی نیز میباشد؛ در ساختار الفبایی، مدخلهای متن به شکل الفبایی مرتب میشود.[4]
[1] - محبوبه فراشباشی آستانه و الهام صیاد عبدی، ص 82-83.
[2] - همان، ص 91.
[3] - ر.ک: همان، ص 82- 94.
[4] - همان، ص 105.
برچسب : نویسنده : n-kashmaro بازدید : 203